Odorik z Pordenone a jeho setkání s Velikým chánem

Roč.5,č.2(2014)

Abstrakt
Z většiny latinsky psaných rukopisů cestovní zprávy Odorika z Pordenone, františkánský řeholník a poutník na dvůr Velikého chána, se dozvídáme, že byl osobně přítomen setkání františkánských bratří s Velikým chánem. Odorik strávil tři až čtyři roky v Chánbalyku (dnešním Pekingu), hlavním městě mongolsko-čínské říše Jüan (1271–1368) ve dvacátých letech 14. století. V textu známém jako De reverentia magni Chanis je popsána úcta, kterou údajně projevil Veliký chán Jesün Temür (Yesüntemür qaɣan) (vládl 1323–1328) křesťanské víře zastupované křížem. K události došlo prý během chánovy cesty z Chánbalyku (Ta-tu) do letního paláce v Šang-tu. Pouze velmi malá část latinských rukopisů, které vznikly na území středo-jižního Německa (recensio Germanica) ve druhé polovině 14. století, obsahuje pasáž, obecně nazývanou De prædicatione magno Chani. Zachycuje, jako jediný latinsky psaný pramen, Odorikovo kázání před Velikých chánem Chošilou (Qošila, Küsele, Qutuɣtu qaɣan) (vládl 1328–1329).

Klíčová slova:
Odorik z Pordenone; františkánští misionáři; setkání s Velikým chánem
Reference

Sigla citovaných rukopisů

B – BASEL, Universitätsbibliothek (Öffentliche Bibliothek der Universität Basel), A.XI.69 (Cat.I.342), ff. 155r–168r (174r) (14./15. stol.)

Bon – ST. BONAVENTURE (N.Y.), St. Bonaventure University, Franciscan Institute Library (ex WASHINGTON D.C., Holy Name College), H.N. 79, ff. 1–27 (15. stol.)

Cam – CAMBRIDGE, Corpus Christi College, Ms. 275 (S.Benet’s.1280) (Markaunt.21) (Stanley.A.4), ff. 149r–162v (1. pol. 15. stol.)

Fi – FIRENZE, Biblioteca Nazionale Centrale di Firenze (BNCF), Conventi Soppressi (ex S. Maria Nuova), C.7.1170, ff. 97r–100v (konec 14. stol.)

Got – GÖTTINGEN, Niedersächsische Staats- und Universitätsbibliothek, Böhmer 13, ff. 105r–132v (1740)

Han – HANNOVER, Gottfried Wilhelm Leibniz Bibliothek – Niedersächsische Landesbibliothek, VI.623, ff. 75r–93v (17. stol.)

Lon1 – LONDON, British Library (ex British Museum Library), Arundel 13 (Arundel. 13 f. 38. b.), ff. 38v–51v (1. pol. 14. stol.)

Lon2 – LONDON, British Library (ex British Museum Library), Cotton Otho D.1, ff. 232v–237v (po 1446)

Lon3 – LONDON, British Library (ex British Museum Library), Harley 562, ff. 22v–28v (1. pol. 15. stol.)

Me – MELK, Stiftsbibliothek, Cod. 46 (ex 959), ff. 139r–151r (15. stol.)

Mun1 – MÜNCHEN, Bayerische Staatsbibliothek, Clm 903 (Regensburg) (Ireland), ff. 153r–173v (1420)

Mun2 – MÜNCHEN, Bayerische Staatsbibliothek, Clm 21259 (Ulm. 59), ff. 13ra–27vb (1. pol. 15. stol.)

Ox1 – OXFORD, Bodleian Library, KD1612 (Digby 11) (Codices Digbeiani, No. 11, piece No. 3, f. 44), ff. 44r–59r (2. pol. 14. stol.)

Par1 – PARIS, Bibliothèque Nationale de France, F.Fr. (Rothschild.3085) (Barbois.19) (Asburnham.432) (Murray), ff. 207ra–236va (2. pol. 14. stol.).

Par2 – PARIS, Bibliothèque Nationale de France, lat. 3195 (Mazarin.4624), ff. 19r–26r (14.–15. stol.)

Par3 – PARIS, Bibliothèque Nationale de France, lat. 2584 (Colbert.1228) (Regius.3909) (Avignon.292), ff. 118r–126v (14. stol.)

Par4 – PARIS, Bibliothèque Nationale de France, lat. 686 (Collection Dupuy.686), ff. 60v–76v (CIƆIƆCXLVII = 1647)

Pha1 – PRAHA, Knihovna Národního muzea, XVII.E.2. (Březnice) (Kolowrat.178), ff. 1ra–12rb (14. stol.)

Pha2 – PRAHA, Archiv Pražského hradu, Knihovna Metropolitní kapituly u sv. Víta, N.10 (Rp.N.X) (G.3), ff. 140r–157v (2. pol. 15. stol.)

SOm – SAINT-OMER, Bibliothèque de l'agglomération de Saint-Omer, Ms. 737 (Abbaye de Saint-Bertin), ff. 1r–18r (1448)

St – STUTTGART, Württembergische Landesbibliothek, HB.I.20, ff. 98v–114v (2. pol. 14. stol.)

Ud – UDINE, Biblioteca Arcivescovile (Biblioteca dell’Archivio Capitolare del la Città, Seminario Arcivescovile), F. Bini Misc. XXII.3 (Bini.307), ff. 61–114 (15. či 16. stol.)

Vat – CITTÀ DEL VATICANO, Biblioteca Casanatense, Ms. 1548 (E.V.1) (Misc.4.n.6), ff. 174r–211r (po 1453)

Ven1 – VENEZIA, Biblioteca Nazionale Marciana, It.6672 (ms. It. Cl. XI, cod. XXXII) (XI.32) (Svajer.1409), ff. 243r–244v (1443)

Ven2 – VENEZIA, Museo Civico Correr, Lat. 2408 (Cicogna.2389) (Liruti), ff. 37–43 (1401)

Editované či publikované prameny

Andreose, Alvise (2000), ed.: Odorico da Pordenone OMin.: “Libro delle nuove e strane e meravigliose cose”, in: ‘Libro delle nuove e strane e meravigliose cose’. Volgarizzamento italiano del secolo XIV dell’Itinerarium di Odorico da Pordenone. Edizione critica e commento a cura di Alvise Andreose. Padova, Centro Studi Antoniani, 137–185.

Civezza, Marcellino da (1859): „B. Fratris Oderici de Foro Julii, Ordinis Minorum, iter ad partes infidelium a Fratre Henrico de Glars ejusdem Ordinis descriptum, nunc vero primo in luce editum ad fidem Mss. codicis Bibliotheca Regia Monacensis (Cod. Lat. 903) cura Patris Marcellini a Civetia“, in: Storia universale delle Missioni Francescane del P. Marcellino da Civezza M.O. della provincia di Genova. T. III. Roma, Tip. Tiberina, 739–781.

Descriptio (1866): „Descriptio orientalium partium fratris Odorici Boemi de Foro Julii provinciæ Sancti Antonii“, in: Yule, Henry: Cathay and the Way Thither being a Collection of Medieval Notices of China... London: Printed for the Hukluyt Society M. DCCC. LXVI, Vol. I, Appendix I, i-xlii.

Descriptio (1913): „Descriptio orientalium partium fratris Odorici Boemi de Foro Julii provinciæ Sancti Antonii“, in: Yule, Henry – Cordier, Henri: Cathay and the Way Thither being a Collection of Medieval Notices of China... London: Printed for the Hukluyt Society MDCCCCXIII, Vol. II, Appendix I, 278–336.

Domenichelli, Teofilo (1881): „Descriptio fratris Oderici de Ordine minorum de partibus infidelium“, in: Sopra la vita e i viaggi del Beato Odorico da Pordenone dell’Ordine de’ Minori. Studi con documenti rari ed inediti del chierico francescano Fr. Teofilo Domenichelli sotto la direzione del P. Marcellino da Civezza M. O. In Prato: per Ranieri Guasti editore-libraio, 153–200.

Epistola (1929): „Epistola Fr. Peregrini Episcopi Zaytonensis“, in: Wyngaert, P. Anastasius van den (ed.). Sinica Franciscana. Vol. I. Itinera et relationes fratrum minorum sæculi XIII et XIV. Collegit, ad fidem codicum redegit et adnotavit P. Anastasius van den Wyngaert O. F. M. Ad claras aquas (Quaracchi – Firenze): Apud Collegium S. Bonaventuræ, 359–368.

Chiesa, Paolo (n.d.): Volgarizzamenti inediti di Odorico di Pordenone [čtyři italské rukopisy ve formátu MS Word, online: http://armida.unimi.it/handle/2170/1072]).

Marchisio, Annalia (2011), ed.: Odoricus de Portu Naonis, «Relatio de mirabilibus orientalium Tatarorum» (recensio c6), edizione critica a cura di Annalia Marchisio. Florencia, SISMEL: E codicibus (online: http://ecodicibus.sismelfirenze.it/uploads/2/9/290/Odorico_Marchisio3.pdf)

Novitates (1761): „Novitates quas notavit frater Odoricus in peregrinatione sua“, in: Venni, Giuseppe, OFMConv: Elogio storico alle gesta del Beato Odorico dell’Ordine de’ Minori Conventuali, con la storia da lui dettata de’ suoi Viaggj Asiatici illustrata da un religioso dell’Ordine stesso e presentata agli Amatori delle Antichità. In Venetia: MDCCLXI, Presso Antonio Zatta, 46–83.

Peregrinatio (1643): „B. Orderici Peregrinatio ab ipsomet descripta“, in: Acta Sanctorvm Quotquot toto orbe coluntur, vel a Catholicis Scriptoribus celebrantur, Quæ ex Latinis & Græcis, aliarumque gentium antiquis monumentis collegit, digessit... Antverpiæ: Apvd Ioannem Mevrsivm. Anno M. DC. XLIII. Januarii Tomus I, 986–992.

Relatio (1929). „B. Odoricus de Portu Naonis – Relatio“, in: Wyngaert, P. Anastasius van den (ed.). Sinica Franciscana. Vol. I. Itinera et relationes fratrum minorum sæculi XIII et XIV. Collegit, ad fidem codicum redegit et adnotavit P. Anastasius van den Wyngaert O. F. M. Ad claras aquas (Quaracchi – Firenze): Apud Collegium S. Bonaventuræ, 413–495.

Trotter, David A. (1990), ed.: „La division frere Odoric des merveilles de la Terre sainte“, in: Jean de Vignay: Les Merveilles de la Terre d’Outremer. Traduction du XIVe siècle du récit de voyage d’Odoric de Pordenone. Ed. critique par David A. Trotter. Exeter: University of Exeter, 3–86.

Literatura a edice

Acta Sanctorum (1643): Acta Sanctorvm Quotquot toto orbe coluntur, vel a Catholicis Scriptoribus celebrantur, Quæ ex Latinis & Græcis, aliarumque gentium antiquis monumentis collegit, digessit... Antverpiæ: Apvd Ioannem Mevrsivm. Anno M. DC. XLIII. Januarii Tomus I,

Andreose, Alvise (2000), ed.: Odorico da Pordenone OMin.: ‘Libro delle nuove e strane e meravigliose cose’. Volgarizzamento italiano del secolo XIV dell’Itinerarium di Odorico da Pordenone. Edizione critica e commento a cura di Alvise Andreose. Padova, Centro Studi Antoniani.

Andreose, Alvise (2012): La strada, la Cina, il cielo. Studi sulla Relatio di Odorico da Pordenone e sulla sua fortuna romanza. Soveria Mannelli: Rubbettino Editore.

Coleridge, Samuel Taylor (1816): Christabel, Kubla Khan, and the Pains of Sleep, 2nd edition. London: William Bulmer.

De Biasio, Antonio (2013): Odorico da Pordenone in Cina. Rilettura dei capitoli cinesi della Relatio. Città del Vaticano: Libreria Editrice Vaticana.

Liščák, Vladimír (2011): „Odoric of Pordenone and His Account on the orientalium partium in the Light of Manuscripts.“ Anthropologia Integra, 2, 63–74. https://doi.org/10.5817/AI2011-2-63

Liščák, Vladimír (2012): „Italian City-states and Catholic Missions in Mongolian World of the 13th and 14th Centuries“, Anthropologia Integra, 2, 27–36. https://doi.org/10.5817/AI2012-2-27

Marchisio, Annalia (2013): La tradizione manoscritta della Relatio di Odorico da Pordenone. Tesi di Dottorato di ricerca in Scienze dell'antichità. Udine: Università degli Studi di Udine.

Purchas, Samuel (1614): Purchas his pilgrimage: or Relations of the world and the religions observed in all ages and places discovered, from the creation unto this present. In foure parts. This first containeth a theologicall and geographical historie of Asia, Africa, and America, with the ilands adiacent. Declaring the ancient religions before the floud ... With briefe descriptions of the countries, nations, states, discoveries ... London: Printed by William Stansby for Henrie Fetherstone ...

Reichert, Folker E. (1987): „Eine unbekannte Version der Asienreise Odorichs von Pordenone“, Deutsches Archiv für Erforschung des Mittelalters, XLIII, 531–573.

Reichert, Folker E. (2002): „Die Asienreise Odoricos da Pordenone und die Versionen seines Berichts, mit Edition der Aufzeichnungen nach dem mündlichen Bericht des Reisenden“, Chloe: Beihefte zum Daphnis 34, 1, 467–509.

Strasmann, Gilbert (1968), ed.: Konrad Steckels deutsche Übertragung der Reise nach China des Odorico de Pordenone. Kritisch herausgegeben von Gilbert Strasmann. Berlin: Erich Schmidt Verlag. (Texte des späten Mettelalters und der frühen Neuzeit (TMA), Band 20)

Trotter, David A. (1990), ed.: Jean de Vignay: Les Merveilles de la Terre d’Outremer. Traduction du XIVe siècle du récit de voyage d’Odoric de Pordenone. Ed. critique par David A. Trotter. Exeter: University of Exeter.

Valtrová, Jana (2011). Středověká setkání s „jinými“. Modloslužebníci, židé, saracéni a heretici ve středověkých misionářských zprávách o Asii. Praha: Argo.

Venni, Giuseppe (1761): Elogio storico alle gesta del Beato Odorico dell’Ordine de’ Minori Conventuali, con la storia da lui dettata de’ suoi Viaggj Asiatici illustrata da un religioso dell’Ordine stesso e presentata agli Amatori delle Antichità. In Venetia: MDCCLXI, Presso Antonio Zatta.

Wyngaert, P. Anastasius van den (1929), ed.: Sinica Franciscana. Vol. I. Itinera et relationes fratrum minorum sæculi XIII et XIV. Collegit, ad fidem codicum redegit et adnotavit P. Anastasius van den Wyngaert O. F. M. Ad claras aquas (Quaracchi – Firenze): Apud Collegium S. Bonaventuræ.

Yule, Henry (1866), ed.: Cathay and the Way Thither being a Collection of Medieval Notices of China... London: Printed for the Hukluyt Society M. DCCC. LXVI, Vol. I

Yule, Henry – Cordier, Henri (1913), ed.: Cathay and the Way Thither being a Collection of Medieval Notices of China... London: Printed for the Hukluyt Society MDCCCCXIII, Vol. II.

Metriky

0

Crossref logo

0


941

Views

349

PDF views